ROSMARINUS OFFICINALIS (Δενδρολίβανο)

Ιστορία

Οι αρχαίοι Έλληνες το χρησιμοποιούσαν σε δημόσιες και θρησκευτικές τελετές και το έκαιγαν ως θυμίαμα. Οι Ρωμαίοι το πρόσφεραν στις προστάτιδες θεότητες του οίκου τους και έκαιγαν το βοτάνι για να εξαγνίσουν με το καπνό του τα κοπάδια τους. Στην αρχαία Ελλάδα οι σοφοί το έπλεκαν στα μαλλιά τους και έτριβαν το αιθέριο έλαιο του στο μέτωπο τους γιατί πίστευαν ότι δυναμώνει την μνήμη. Οι Άραβες γιατροί το εκτιμούσαν πολύ, καθώς θεωρούσαν ότι αποκαθιστούσε την ζωτικότητα, την μνήμη και την ομιλία. Σε πολλές λαϊκές παραδόσεις το βοτάνι συνδέεται με την Παρθένο Μαρία. Ο θρύλος θέλει το φυτό να έχει αρχικά λευκά λουλούδια. Όμως κατά την φυγή της στην Αίγυπτο, η Μαρία άπλωσε κάποια στιγμή τον μπλε επενδύτη της σε έναν θάμνο δενδρολίβανου. Όταν τον μάζεψε τα λουλούδια είχαν ένα γλυκό μπλε χρώμα. Από τότε, έχουν αυτό το χρώμα προς τιμή της Παρθένου. Λέγεται ότι το δενδρολίβανο γίνετε τόσο ψηλό όσο ήταν ο Ιησούς και ότι όταν γίνεται 33 ετών είτε σταματά να μεγαλώνει είτε μαραίνεται. Σε πολλούς τόπους πίστευαν ότι το δενδρολίβανο ευδοκιμεί μόνο κοντά στους ενάρετους και το θεωρούσαν ως σύμβολο της Γέννησης του Χριστού. Το θεωρούσαν ως ένα από τα δύο βότανα που πήραν οι πρωτόπλαστοι όταν διώχτηκαν από τον Παράδεισο. Γι’ αυτό και ο θεός έδωσε στο βοτάνι αυτό ιδιαίτερες θεραπευτικές ιδιότητες, ώστε να ανακουφίζει την ανθρωπότητα. Η ονομασία του φυτού Ροσμαρινος, προέρχεται από την λατινική λέξη Ros-marinus «δροσιά της θάλασσας», επειδή ευδοκιμεί σε παράκτιες περιοχές. Στην παλαιά γλώσσα των λουλουδιών συμβόλιζε την πίστη, ενώ τώρα σημαίνει «η παρουσία που αναζωογονεί». Είναι το λουλούδι των γενεθλίων για όσους γεννήθηκαν τη 17η Ιανουαρίου και σύμφωνα με τους αστρολόγους είναι το βότανο του Ήλιου. To δενδρολίβανο έχει από την αρχαιότητα συνδεθεί τόσο με τον γάμο όσο και με την κηδεία. Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες αποτελούσε παράδοση να κρατούν στη γαμήλια τελετή ο γαμπρός και οι παράνυφοι κλαδάκια δενδρολίβανου βουτηγμένα σε αρωματισμένο νερό. Η νύφη φορούσε στεφάνι από το βότανο ή έμπλεκε τα λουλούδια στη νυφική ανθοδέσμη. Φύτευαν ένα από τα κλωνάρια του δενδρολίβανου από την ανθοδέσμη στον κήπο του σπιτιού των νεόνυμφων. Αν το δενδρολίβανο φούντωνε τότε η σύζυγος θα ήταν η αφέντρα του σπιτιού. Το δενδρολίβανο επίσης συμβόλιζε την πίστη και έτσι το χρησιμοποιούσαν παντού στις ταφικές τελετές και στις τελετές για την μνήμη του νεκρού. Αυτός είναι και ο λόγος που μία από τις ονομασίες του είναι νεκρολούλουδο. Μοίραζαν κλαδάκια στους πενθώντας και τα πέταγαν στο φέρετρο. Σε μερικές χώρες υπήρχε το έθιμο να τοποθετούν το βότανο στο χέρι του νεκρού. ΟΝΕΙΡΕΥΤΕΙΤΕ τον έρωτα: 1 κουταλάκι κρασί 1 κουταλάκι ρούμι 1 κουταλάκι ξύδι 1 κουταλάκι νερό 1 κλωνάρι δενδρολίβανο  Ανακατέψτε τα υγρά συστατικά και βάλτε τα σε γυάλινο μπουκάλι, βυθίστε στο υγρό το δενδρολίβανο και στερεώστε το στο στήθος σας το βράδυ της παραμονής της εορτής της Μαρίας Μαγδαληνής (21 Ιουλίου) και θα ονειρευτείτε τον μελλοντικό εραστή ΤΟΠΟΘΕΤΕΙΣΤΕ ένα μπολ με αλεύρι κάτω από ένα δενδρολίβανο κατά το θερινό ηλιοστάσιο (23 Ιουνίου), το πρωί θα είναι χαραγμένο τα αρχικά του μελλοντικού συζύγου

Βοτανική Ταξινόμηση

Rosmarinus officinalis L., Rosemary οικ. Lamiaceae Είναι η «Λιβανωτίς» του Διοσκουρίδη, ο οποίος αναφέρει ότι οι Ρωμαίοι την αποκαλούσαν «Rosmarinum» και την χρησιμοποιούσαν οι στεφανοποιοί. Είναι πολυετής, αειθαλής και πολύκλαδος θάμνος ύψους μέχρι 2 μέτρα με καστανούς βλαστούς. Εάν και χαρακτηρίζεται ορθόκλαδο, κατά τη μακροχρόνια ανάπτυξη του ξεπερνά το πλάτος των 2 μέτρων. Σε οποιοδήποτε στάδιο ανάπτυξης του αναγνωρίζεται εύκολα από τα φύλλα του. Είναι άμισχα πολύ στενά επιμήκη με χείλη κυρτά προς τα κάτω και χρώμα στιλπνό πράσινο στην επάνω επιφάνεια ενώ στην κάτω έχουν χνούδι υπόλευκου χρώματος. Τα άνθη φέρονται κατ ομάδες στις μασχάλες των φύλλων. Η στεφάνη τους έχει χρώμα ανοιχτό κυανό ή ιώδες και σπάνια ερυθρωπό. Κύριο χαρακτηριστικό τους είναι οι 2 στήμονες που εκφύονται κάτω από το πάνω χείλος της στεφάνης έχουν καμπυλωτά νήματα και καστανούς ανθήρες. Είναι ιθαγενές φυτό των χωρών της Ν. Ευρώπης, Κριμαίας, Τουρκίας, Λιβύης, Τυνησίας, Αλγερίας, Μαρόκου και των νησιών Κανάρια, Μαδέρα και Αζόρες. Απαντάται σε πετρώδη εδάφη με οποιαδήποτε υφή, σε υγρά ή ξηρά, πάντοτε σε ηλιόλουστες τοποθεσίες μαζί με άλλους θάμνους σε υψόμετρα έως 600 μ., τις περισσότερες φορές σε περιοχές που είναι οντά ή απέχουν έως και λίγα χιλιόμετρα από θάλασσα. Παρόλο που άριστη τιμή pH είναι 6,9 μπορεί να αποδώσει καλά μέχρι και 8. Αντέχει στην ξηρασία, αλλά ανθίζει ικανοποιητικά μόνο στην υγρασία. Στα μεσογειακά ξηρά κλίματα, αυτό συνήθως συμβαίνει νωρίς την άνοιξη και στις αρχές φθινοπώρου, Στα ηπειρωτικά κλίματα δεν επιβιώνει σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες. Πολλαπλασιάζεται με σπόρο ή ξυλώδη ή τρυφερά μοσχεύματα. Η σπορά γίνετε στο τέλος του χειμώνα και τα φυτώρια φυτεύονται την άνοιξη ή μέχρι τα μέσα φθινοπώρου. Η ριζοβολία των μοσχευμάτων σε κατάλληλες συνθήκες μπορεί να γίνει όλες τις εποχές εκτός από τον χειμώνα. Είναι μελιτογόνο φυτό.

Χρησιμοποιούμενα μέρη

Τα φύλλα του δενδρολίβανου. Δραστικά συστατικά: τανίνες, πικρές ουσίες, φλαβονοειδή, τριτερπενικό οξύ και τριτερπενική αλκοόλη. Το άρωμα του θυμίζει κάπως αυτό του πεύκου. Χρησιμοποιούνται σε μαρινάρισμα κρεάτων και ψαριών και μετέπειτα ως μυρωδικό στο μαγείρεμα τους με όποιον τρόπο και να γίνει, καθώς και στις χορτόσουπες. Μερικές φορές τρυφερές κορυφές προστίθενται ως συμπλήρωμα σε ορισμένα πιάτα, περισσότερο ως διακοσμητικό και αρωματικό παρά ως τροφή. Χρησιμοποιείται ως αρωματικό φυτό και ξηρό, αλλά όταν ξεραίνετε χάνει μέρος του αρώματος του. Τα φύλλα συλλέγονται όλο το καλοκαίρι, αλλά η καλύτερη εποχή είναι στην ανθοφορία.

Φαρμακευτικές ιδιότητες

Τα αιθέρια έλαια διεγείρουν το νευρικό σύστημα και την κυκλοφορία του αίματος. Το δενδρολίβανο έχει σπασμολυτικές ιδιότητες, αντιβακτηριδιακές και αντιϊκες. Το πτητικό έλαιο, συμπεριλαμβανομένου του eucalyptol (cineole), θεωρείται ότι έχει αντιβακτηριδιακή δράση και χαλαρώνει τους μαλακούς μύες στους πνεύμονες. Το Rosmarinic acid έχει αντιοξειδωτική δράση και άλλο ένα συστατικό του γνωστό ως carnosol εμποδίζει τη δημιουργία καρκίνου στα ζώα. Μελέτες στον άνθρωπο ακόμα δεν υπάρχουν. 1% πτητικό έλαιο περιέχει βορνεόλη, λιναλόνη, καμφένιο, κινεόλη, πινίνη,, καμφορά, τανίνες, ρητίνες, πικρό στοιχείο. Επίσης περιέχει το φλαβονοειδή diosmine το οποίο είναι αποτελεσματικό ενάντια στην ευθραστία των τριχοειδών αγγείων.
Επίσης το δενδρολίβανο χαρακτηρίζεται ως δυναμωτικό νεύρων, ανανεώνει γερασμένα κύτταρα του οργανισμού, είναι καρδιοτονωτικό. Σε συνδυασμό με μελλισόχορτο, φασκόμηλο, θυμάρι και καρυδόφυλλα αποτελεί το ΑΘΑΝΑΤΟ ΝΕΡΟ που ανανεώνει τον οργανισμό και τον διατηρεί σε καλή διάθεση(Πίνετε όλο τον χρόνο εάν είναι δυνατόν από όλους άνω των 30 ετών). Ωφελεί σε κολίτιδες, γρίπη, άσθμα, κοκίτη, διάρροιες, γαστρεντερίτιδες. Θεωρείται ισχυρό αντινευραλγικό, αντιρευματικό, αντιαρθριτικό και είναι ισχυρό εμμηναγωγό. Τονώνει νευρικό σύστημα ενώ καταπολεμάει τις διαταραχές του νευρικού συστήματος, την υστερία, την επιληψία, τις ζαλάδες και τις ημικρανίες, άφτρες στόματος, τριχοφάγο, κόνιδα μαλλιών, δυναμώνει τα μαλλιά. Βοηθάει στις δύσκολες και ακανόνιστες περιόδους στην γυναίκα και δρα ενάντια σε πολλούς παθογόνους οργανισμούς. Έχει ανθελμινθική δράση. Αυξάνει διούρηση και χρησιμοποιείται ενάντια στους ουρόλιθους και τους κολικούς των νεφρών. Υπό μορφή γαργάρων και για πλυσίματα χρησιμοποιείται για την θεραπεία ελκωδών πληγών της στοματικής κοιλότητας. Χρησιμοποιείται από την λαϊκή ιατρική αποδεδειγμένα εναντίον της υπέρτασης και της ταχυπαλμίας. Δοσολογία: Η μονογραφία της Γερμανικής Επιτροπής Ε προτείνει 4-6 gr φύλλων δενδρολίβανου την ημέρα. Το τσάι του δενδρολίβανου μπορεί να παρασκευασθεί προσθέτοντας 2 κουταλιές (10gr) του βοτάνου σε 250 ml βραστού νερού και αφήνοντας το σε σκεπασμένο δοχείο 10-15 λεπτά. Αυτό το τσάι μπορεί να λαμβάνεται αρκετές φορές την ημέρα. Το βάμμα δενδρολίβανου μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ποσότητα 2-5 ml 3 φορές την ημέρα. Το συμπυκνωμένο πτητικό έλαιο δεν θα πρέπει να λαμβάνεται εσωτερικά.

Εφαρμογές

Το τσάι του δενδρολίβανου είναι εξαιρετικά ωφέλιμο σε παθήσεις του πεπτικού συστήματος. Καταπραΰνει τις κράμπες του στομαχιού και ωφελεί σε προβλήματα του εντέρου και της χοληδόχου κύστης. Είναι επίσης ωφέλιμο σε προβλήματα εμμηνορρυσίας, των κολπικών εκκρίσεων και στη νευρικότητα κατά την εμμηνόπαυση. Το έλαιο του δενδρολίβανου σε εξωτερική χρήση, σε λουτρό ή σε μασάζ είναι τονωτικό σε περίπτωση εξάντλησης. Διεγείρει την κυκλοφορία του αίματος στο δέρμα, απαλύνει τον πόνο σε εξαρθρώσεις και διαστρέμματα, τονώνει την κυκλοφορία. Το ροζμαρινικό οξύ βρίσκει χρήση στην αντιμετώπιση της κωματώδης κατάστασης στις τοξικές δηλητηριάσεις. Βάλτε κλαδάκια δενδρολίβανου στις σελίδες βιβλίων ώστε να ποτιστεί το χαρτί με το άρωμα τους. Βάλτε φύλλα δενδρολίβανου κάτω από το κρεβάτι να απαλλαγείτε από εφιάλτες.

Συνταγές

ΤΣΑΙ: Ρίξτε 1 φλ. Βραστό νερό σε 1 κ. γλ. κομμένα φύλλα. Αφήστε τα σκεπασμένα για 10 λεπτά και σουρώστε. Πίνετε περίπου 3 φλιτζάνια τη μέρα. ΚΡΑΣΙ: Ψιλοκόψτε 2 κ.σ. φρέσκα φύλλα και βάλτε τα σε ένα μπουκάλι κρασιού. Προσθέστε ένα λίτρο άσπρο κρασί. Κλείστε το μπουκάλι με φελλό και αφήστε το για μια βδομάδα. Σουρώστε με ένα ύφασμα. Πίνετε ένα ποτηράκι λικέρ από το κρασί αυτό, πρωί και βράδυ. ΛΟΥΤΡΟ: Βάλτε να πάρουν μια βράση 4 κ.σ. φρέσκα φύλλα με 1 κ.σ. ελαιόλαδο και 1 λίτρο νερό. Αφήστε τα να σταθούν 20 λεπτά, σουρώστε τα και προσθέστε το αφέψημα στο νερό του μπάνιου. Μην κάνετε το λουτρό πριν τον ύπνο γιατί έχει διεγερτικές ιδιότητες.
ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΙ: 6 σταγόνες αιθέριο έλαιο δενδρολίβανου 600 ml κρύο νερό Ανακατέψτε τις σταγόνες στο νερό και βυθίστε ένα κομμάτι πανί για λίγα λεπτά. Στύψτε το πανί και βάλτε το σαν κομπρέσα στο μέτωπο πιέζοντας το απαλά με τα δάχτυλά σας. Χαλαρώστε ένα λεπτό και βγάλτε την κομπρέσα. Χαλαρώστε ένα λεπτό προτού επαναλάβετε αρκετές φορές. ΝΕΡΟ ΒΑΣΙΛΙΣΣΑΣ ΟΥΓΓΑΡΙΑΣ: 3 μέρη βάμματος δενδρολίβανου και 1 μέρος βάμμα λεβάντας, για εσωτερική χρήση ένα κουταλάκι του καφέ αποκλειστικά για ενήλικες, για εξωτερική χρήση κατά βούληση ειδικά για εντριβές σε περιπτώσεις ρευματισμών, ουρικής αρθρίτιδας και γενικά σωματικούς πόνους.

Συμβουλή

Μη χρησιμοποιείτε έλαιο, τσάι ή κρασί δενδρολίβανου κατά την εγκυμοσύνη. Παρενέργειες – Αντενδείξεις Θα πρέπει να αποφεύγεται κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης γιατί το έλαιο ίσως δρα εκτρωτικά. Ένα εκχύλισμα που έλαβαν υγιείς γυναίκες εμπόδισε απορρόφηση σιδήρου έως 15%. Η συχνή χρήση θα μπορούσε θεωρητικά να προάγει έλλειψη σε ευπαθή άτομα. Υψηλή δόση βλάπτει τον βλεννογόνο του εντέρου και των νεφρών. Το δενδρολίβανο στην Μεσογειακή ενεργειακή μαγεία Όπως έχουμε προαναφέρει στο βιβλίο της κυρίας Μάνια Μακρή για το δενδρολίβανο αναφέρονται τα κάτωθι: ….Το δενδρολίβανο έχει τα χαρακτηριστικά του ήλιου, φέρει την φωτιά και τον αέρα και είναι γνωστό από την αρχαιότητα για τις εκπληκτικές θεραπευτικές του ιδιότητες. Επιδρά στα αιθερικά κανάλια και τα απελευθερώνει όπως συμβαίνει και με τον βασιλικό (ωστόσο αυτό δρα σε υψηλότερη συχνότητα δόνησης και η χρήση του συνίστανται για την προετοιμασία τελετουργιών Υψηλής Μαγείας). Αν και έχει χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή ερωτικών φυλακτών, οι αναθυμιάσεις του δενδρολίβανου σε καμία περίπτωση δεν γεννούν χυδαίο ερωτισμό. Αντίθετα ακόμα και όταν χρησιμοποιείται στη μαγεία, εξυψώνει τα συναισθήματα, τα εξαγνίζει και τους χαρίζει σταθερότητα, διαύγεια και ειλικρίνεια. Πρακτική συμβουλή: Ραντίστε το υπνοδωμάτιο σας με μερικές σταγόνες Αιθέριο Έλαιο Δενδρολίβανου και Μέντας. Θα κοιμηθείτε ήρεμα και θα δείτε όμορφα όνειρα. Τα μπάνια με άλατα και μερικές σταγόνες Δενδρολίβανου και Βασιλικό (Αιθέριο Έλαιο ή σκόνη) εξαγνίζουν την αύρα σας και σας απαλλάσσουν από τα σκουλήκια που έχουμε μέσα μας….

Δενδρολίβανο στην Βιοδυναμική

Το Δενδρολίβανο αποτελεί ένα από τα φυτά που συστήνονται για την δημιουργία του φυτικού φράχτη γύρω από την καλλιέργεια μας που θα μας βοηθήσει να φτιάξουμε το κατάλληλο κλίμα. Ανά 20 περίπου μέτρα αυτός ο φράχτης ακολουθείτε από διάφορα δένδρα όπως Μυρτιά κα Αναλυτικές οδηγίες κατασκευής παρουσιάζονται στο βιβλίο Βιοδυναμικές Καλλιέργειες του κου Πανάγου Γαβριήλ

Βιβλιογραφία

Μαγικά Βότανα Margaret Picton Βότανα της Κρήτης Αντώνης Αλιμπέρτης Θεραπευτικά Βότανα Anne Iburg Tα άγρια φαγώσιμα χόρτα Θανάσης Παπούλιας Οδηγός Συμπληρωμάτων Διατροφής Holistic Life Press Οδηγός Βοτανοθεραπείας David Hoffman 150 βότανα για 150 χρόνια ζωής Κανέλλος Κατσάμπουλας Υγεία από το Φαρμακείο του Θεού Μαρία Τρέμπεν Τα βότανα στην Τρίτη χιλιετία και η χρήση τους στην οικογένεια Χρήστος Κάτσης Τα βότανα είναι θαυματουργά Jean Carper Βιοδυναμικές Καλλιέργειες Γαβριήλ Πανάγος Λαχανικά από τον κήπο του θεού Θεόδωρος Κουτσός Η τετράβιβλος της Μεσογειακής ενεργειακής μαγείας Μάνια Μακρή